Եռանկյան
առնչություններ կողմերի և անկյունների միջև
♦ Եռանկյուն է կոչվում այն պատկերը, որը կազմված է մի ուղղի վրա չգտնվող երեք կետերից և այդ կետերը զույգ առ զույգ միացնող հատվածներից: Այդ կետերը կոչվում են եռանկյան գագաթներ, իսկ հատվածները` եռանկյան կողմեր:
♦ Եռանկյան երեք կողմերի երկարությունների գումարը կոչվում է եռանկյան պարագիծ:
♦ Եռանկյան անկյունների գումարը 180° է:
♦ Եռանկյան որևէ անկյանը կից անկյունը կոչվում է արտաքին անկյուն:
♦ Արտաքին անկյունը հավասար է իրեն ոչ կից երկու անկյունների գումարին:
♦ Եռանկյան ավելի մեծ կողմի դիմաց գտնվում է ավելի մեծ անկյուն և հակառակը, ավելի մեծ անկյան դիմաց գտնվում է ավելի մեծ կողմ:
♦ Եռանկյան յուրաքանչյուր կողմը փոքր է մյուս երկու կողմերի գումարից:
♦ Ցանկացած եռանկյան կարելի է ներգծել շրջանագիծ, այն էլ միայն մեկը:
♦ Ներգծած շրջանագծի կենտրոնը եռանկյան կիսորդների հատման կետն է:
♦ Եռանկյանը ներգծած շրջանագծի շառավիղը հավասար է նրա մակերեսի և կիսապարագծի հարաբերությանը` \(r = \frac{S}{p}\), որտեղ \(p = \frac{{a + b + c}}{2}\):
♦ Ցանկացած եռանկյան կարելի է արտագծել շրջանագիծ, այն էլ միայն մեկը:
♦ Արտագծած շրջանագծի կենտրոնը եռանկյան կողմերի միջնուղղահայացների հատման կետն է:
♦ Եռանկյանն արտագծած շրջանագծի շառավիղը հավասար է եռանկյան կողմերի արտադրյալի և մակերեսի քառապատիկի հարաբերությանը` \(R = \frac{{abc}}{{4S}}։\) Տես նաև հաջորդը` սինուսների թեորեմը:
♦(Սինուսների թեորեմը) Եռանկյան կողմի հարաբերությունը իր դիմացի անկյան սինուսին տվյալ եռանկյան համար հաստատուն մեծություն է և հավասար է նրան արտագծած շրջանագծի տրամագծին:
♦(Կոսինուսների թեորեմը) Եռանկյան կողմի քառակուսին հավասար է մյուս երկու կողմերի քառակուսիների գումարից հանած այդ կողմերի և նրանց կազմած անկյան կոսինուսի կրկնակի արտադրյալը:
♦ Եռանկյունը, որի բոլոր անկյունները սուր են, կոչվում է սուրանկյուն եռանկյուն:
♦ Եթե եռանկյան ամենամեծ կողմի քառակուսին փոքր է մյուս կողմերի քառակուսիների գումարից, ապա այն սուրանկյուն եռանկյուն է:
♦ Սուրանկյուն եռանկյանն արտագծած շրջանագծի կենտրոնը գտնվում է եռանկյան ներսում:
♦ Եռանկյունը, որի անկյուններից մեկը բութ է կոչվում է բութանկյուն եռանկյուն:
♦ Եթե եռանկյան ամենամեծ կողմի քառակուսին մեծ է մյուս կողմերի քառակուսիների գումարից, ապա այն բութանկյուն եռանկյուն է:
♦ Բութանկյուն եռանկյանն արտագծած շրջանագծի կենտրոնը գտնվում է եռանկյունուց դուրս: